Gezien op IDFA Amsterdam, 2009: “Vensters op Vermeer -10 korte verhalen”,
documentairefilm van Koos de Wilt en Hans Pool , 2009, Avro/Close Up
“Een groot formaat-camera
dwingt je om stil te zijn,
en heel goed naar iets te kijken…”
Joel Meyerowitz
“In een camera obscura
zie je meteen dat het camerabeeld
net als een schilderij is”
Philip Steadman
Wat mij in de documentaire-film ‘Vensters op Vermeer” aanspreekt, is
het ijzersterke en originele concept van Koos de Wilt om Vermeer in
tien korte verhalen vooral te laten zien door de ogen van outsiders en
Vermeer-liefhebbers: hedendaagse kunstenaars, schrijvers en denkers,
die zich in hun eigen werk hebben laten inspireren door de mysterieuze
aantrekkingskracht van de schilderijen van Johannes Vermeer.
Wat is de betekenis en de legacy van Vermeer voor deze tijd ?
Wat maakt dat Vermeer juist vandaag de dag zo actueel blijft ?
Hier een korte synopsis van de film in 10 korte verhalen:
Verhaal 01: “Persons Unknown”
Tom Hunter, fotograaf
Door ze te fotograferen in compositieschema’s en het licht van
Vermeer, geeft fotograaf Tom Hunter zijn als “persons unknown”
uit huis gezette krakersvrienden in de Londense wijk Hackney hun
menselijke waardigheid en schoonheid terug.
Verhaal 02: ”The Situation of Bricks”
Otto Naumann, kunsthandelaar en
Chuck Close, kunstenaar.
Volgens Chuck Close is aan een schilderij van Vermeer heel moeilijk
af te lezen, hoe het gemaakt is. “De verf lijkt wel op het doek
geblazen….”. Over het verschil tussen de stenen
muren van Vermeer en die van De Hoogh. Suggestie of exacte weergave.
Verhaal 03: “Er gebeurt geen moer”
Erwin Olaf, fotograaf
Fotoshoot van Erwin Olaf met een mooi meisje in het licht bij een raam
voor theater-affiche van Tsjechov’s “De Meeuw”.
Als fotograaf leert hij het meest van de schilderkunst.
Verhaal 04: “Made by a Neutral Party”
Philip-Lorca diCorcia, fotograaf
en Geoffrey Batchen, kunsthistoricus.
Over het voyeurisme in de schilderkunst van Vermeer en de fotografie
van Philip-Lorca diCorcia. Over het heimelijk kijken naar mensen
tijdens hun intieme momenten, waarin zij zich onbespied wanen.
Verhaal 05: “Circles of Confusion”
Philip Steadman, architect
en Walter Liedtke, conservator.
Discussie naar aanleiding van Steadman’s spraakmakende boek “Vermeer’s
Camera” over Vermeer’s vermeende gebruik van de Camera Obscura
in zijn schildertechniek en zijn toepassing van het perspectief in
zijn schilderijen.
Verhaal 06: “So Still”
Joel Meyerowitz, fotograaf
en Lawrence Weschler, schrijver.
Meyerowitz maakt een mooie vergelijking tussen het meditatieve
van de groot formaat-fotocamera en de snelle snapshots van
een gewone camera. “Het verschil tussen een Bach cello-suite
van Pablo Casals en een snelle, speelse Jazz-improvisatie.
“Een groot formaat camera dwingt je om stil te zijn en heel
goed naar iets te kijken….”
Verhaal 07: “Portrait of a Relationship”
Tracy Chevalier, schrijfster en
Steve McCurry, fotograaf.
Over Het Meisje met de Parel als “portret van een relatie”,
Vermeer’s publiekslieveling, dat de inspiratiebron was voor
haar gelijknamige roman en de iconische foto “Afghan Girl”
van fotograaf Steve McCurry, van een meisje in een Afghaans
vluchtelingenkamp.
Verhaal 08: “Last Few Moments”
Arthur K. Wheelock, conservator en
Jonathan Janson, kunstschilder.
Over de grote Vermeer-tentoonstelling in Washington en Den Haag
in 1995-96 en hoe het turquoise hooglicht in het oog van Vermeer’s
“Meisje met Rode Hoed” scherpte brengt in het schilderij.
Verhaal 09: “A Peaceful Town”
Joel Meyerowitz, fotograaf en
Lawrence Weschler, schrijver
Weschler vergelijkt het New York na de aanslagen van 11 september 2001
met Het Gezicht op Delft na de Ontploffing van het Kruithuis in 1654.
Verhaal 10: “Our World”
Alain de Botton, schrijver/filosoof.
Over de betekenis van Vermeer voor de huidige moderne tijd.
Verstilling, aandacht, concentratie,toewijding en innerlijke rust
dreigen in ons drukke moderne leven een steeds schaarser goed
te worden.
De film “Vensters op Vermeer” is via deze link te bekijken via Internet:
Op YouTube is het fragment van Erwin Olaf uit “Vensters op Vermeer”
te zien: