Maandelijks archief: juni 2019

“The Missing Vermeer” en Creatieve Kopieën

“Alles van waarde
is weerloos”
Lucebert

In 1990 werd uit het Isabella Stewart Gardner Museum in
Boston een aantal schilderijen van grote meesters gestolen,
die sinds die tijd nog steeds spoorloos zijn. Waaronder Het
Concert van Johannes Vermeer uit 1666. Aangezien criminelen
vaak niet gehinderd worden door een sterk ontwikkeld moreel,
esthetisch en cultureel bewustzijn, moet gevreesd worden,
dat het schilderij inmiddels is vernietigd.
Doorgaans duiken schilderijen uit een museumkunstroof na
enige jaren wel weer ergens op, maar na bijna 30 jaar lijkt
de hoop daarop te vervliegen.

In deze fotomontages is te zien hoe de zaal met Het Concert
van Vermeer en de Storm op het Meer van Galilea van Rembrandt
er uit zou zien, als de schilderijen er nu nog zouden hangen.

Nu zijn er alleen de lege schilderijlijsten te zien, als
blijvende stille getuigen van wat er ooit was.

Het Concert is ook de enige Vermeer die ik nooit met eigen
ogen zag. Zoals het meisje achter het clavecimbel zo in het
licht is gezet, dat ze als een juweel lijkt te stralen, is
typisch Vermeer. In de achtergrond is het schilderij De Kop-
pelaarster te zien van Dirck van Baburen. Ogenschijnlijk is
deze bordeelscene bedoeld als contrast met het serene tafereel
van het musicerende gezelschap op de voorgrond. Het is
geschilderd in een meer delicate techniek met dunne glacislagen.
In de loop der tijd heeft het schilderij veel te lijden gehad
van verfverlies, waardoor de fysieke toestand van het schil-
derij niet meer optimaal is.

Er zijn inmiddels wel een aantal goede kopieën van het schil-
derij geschilderd, waaronder de schilder Montoya, Erik Almas
en de Engelse schilder Leo Stevenson.

De kopieën van Almas en Montoya hebben meer iets van creative
copies, met een subtiele twist. Almas geeft de gezichten een
Chinese look en Montoya geeft het kleurenpalet een stevige
boost.

Leo Stevenson noemt zijn kopie een “restored recreation
of the Concert of Vermeer back to how it looked originally”.

Deze creatieve kopie van de Dentellière van Vermeer uit het
Louvre van Cheryl LeClair-Sommer laat zien dat hetzelfde beeld
al een heel andere uitstraling krijgt door een paar eenvoudige
beeldbewerkingen: een andere uitsnede, een opgewaardeerd kleu-
rengamma en minder detaillering. De creatieve kopie is
suggestiever, raadselachtiger.

Ook in de animatie-serie The Simpsons duikt het Concert van
Vermeer op met een hint naar de Boston Heist…..
Hier is een citaat van de Joodse schrijver Otto Julius
Bierbaum van toepassing:
“Humor ist wenn man trotzdem lacht”
of:

“Tegen de domheid
strijden zelfs
goden vergeefs”
Friedrich von Schiller