Maandelijks archief: november 2015

Vermeer, Serov en Hopper – Meisje aan Tafel

Associatie van schilderij “Girl With Peaches” van Valentin Serov,
Tretyakov gallery St. Petersburg en “Soldaat en Lachend Meisje”
van Johannes Vermeer, Frick Collection, New York

“……Observatie die Contemplatie is geworden…….”
Eduard Houbolt




Beide schilderijen laten een wereld zien, waarin alles draait om
het meisje zittend aan een tafel. Het licht stroomt naar binnen
door het raam en doet de contouren van alle voorwerpen oplossen.
De compositie is zorgvuldig in elkaar gezet met verschillende
beeldelementen, die elkaar versterken. Er ontstaat een delicaat
evenwicht tussen de gemoedstoestand van het meisje en de wereld
om haar heen.

“Automat” van Edward Hopper (Des Moines Art Center, Des Moines)
laat zich weer associeren met een Vermeer met een subtiel melan-
cholische sfeer, “Slapend Meisje” (Metropolitan Museum, New York).


Op YouTube is een aardige renactment te zien van het schilderij
“Girl With Peaches” van Valentin Serov:

Vermeer: Kunst en Religie – Overvloed en Onbehagen

Gezien tijdens de unieke Vermeer-tentoonstelling in 1996 in het Mauritshuis
in Den Haag (23 Vermeers !)

“L’art est un mensonge
qui nous permet de dévoiler la vérité”
Picasso

Vermeer en Religie

In de Vrouw met Weegschaal en Allegorie op het Geloof waagt Vermeer zich
opnieuw aan een religieus thema, waarmee hij in zijn vroege werk begon.
( Christus in het Huis van Martha en Maria )

Allegorie op het Geloof.

Ook Vermeer-liefhebbers voelen zich ongemakkelijk bij De Allegorie op het
Geloof, die wel eens misprijzend een “Mislukte Vermeer” wordt genoemd.
Een soort ongeloofwaardige geloofsbelijdenis.
Een inspiratieloze opdracht van de Delftse Jezuieten, die hij door geldzorgen
gedwongen zou zijn aan te nemen. De theatrale pose van de vrouw past niet
bij Vermeer. Vermeer doet niet aan opera.
De Vrouw met Weegschaal overtuigt; de Allegorie op het Geloof niet.

In één schitterend detail drukt hij wel zijn eigen geloof uit: in het licht
dat weerspiegelt in de glazen bol aan het plafond. Vermeer’s geloofsbelijdenis
laat zich in drie woorden samenvatten: “God is Licht”.

Vrouw met Weegschaal



In de Vrouw met Weegschaal is Vermeer volkomen zichzelf en zegt hij
als schilder in eigen woorden wat hij te zeggen heeft.
Het drukt een gevoel van “Overvloed en Onbehagen” uit – Simon Schama’s
briljante, eigentijdse visie op de Gouden Eeuw; ook vandaag de dag
een zeer actueel thema. De weegschaal is leeg; hier worden geen
aardse schatten gewogen, maar gaat het om het wegen van de ziel.
Het vinden van innerlijke rust en evenwicht. Het schilderij van het Laatste
Oordeel achter de vrouw zet de weegschaal in een mystiek perspectief.
In de Allegorie op het Geloof is het alsof hij gedwongen is in andermans
woorden iets te zeggen, waar hij zelf niet in gelooft. Alle symbolen zijn
letterlijk overgenomen uit Cesare Ripa’s boek “Iconologia” (wat overigens
ook het geval is in De Schilderkunst uit Wenen).


Vermeer’s eigenlijke credo is De Schilderconst uit Wenen:
zijn onvoorwaardelijke liefde, geloof en overgave aan de Schilderkunst.
Picasso zei ooit: “Kunst is een leugen, die ons in staat stelt de waarheid
te onthullen”. In de Schilderkunst en de Vrouw met Weegschaal slaagt Vermeer
daar in, in de Allegorie op het Geloof schiet hij zijn doel voorbij.
Errare humanum est. Ook Vermeer was gelukkig maar een mens.

Schrijver, dichter en essayist Joost Zwagerman hield in 2015 in de
Utrechtse Geertekerk een sermoen voor de Academie Het Nut Voorbij.
Een preek over het geloof in de literatuur en de moderne kunst.

Bekijk de lezing van Joost Zwagerman “God is een Plot” op YouTube:

Vermeer- A Late Masterpiece from Dublin

Schilderij gezien in National Gallery of Ireland , Dublin:
Johannes Vermeer, “Lady writing a Letter with her Maid”

“Vermeer is Light”
Simon Schama

 

 

Op de cover van de laatstverschenen lijvige monografie “Vermeer –
The Complete Works”, Karl Schütz, Taschen books, 2015
schittert de briefschrijvende dame van Vermeer’s “Lady writing a
Letter with her Maid”. Een van zijn Late Meesterwerken, waarin hij
meer gaat abstraheren en vereenvoudigen. Concrete vormen lossen op
in bijna abstracte kleurvlakken. Dat is precies wat er gebeurt in
het matglas-lichtbeeld in een Camera Obscura, als de lens iets “out
of focus” gesteld is. Vormen lossen op in zuiver licht en kleur,
en Vermeer wist als geen ander dat te vertalen in verf en bijna
abstracte composities. Het is juist die abstrahering die zijn
beelden een tijdloze schoonheid en zuiverheid geeft, die ver boven
zijn eigen tijd uitstijgt. Vermeer bouwt zijn beelden op vanuit
lichtwaarden, zoals de grote klassieke componisten harmonieën
creëren met muziektonen. Vermeer is zichtbaar gemaakte muziek.

Link naar website Taschen Books:
Taschen Books Vermeer

Op YouTube zijn deze twee video’s te zien over de “Dublin-Vermeer”:

Behind the Painting: Vermeer’s ‘Lady writing a Letter, with her Maid’

Johannes Vermeer – Is this Ireland’s Favourite Painting?

 

George Deem – “Vermeer Stripped Bare”

Publicatie: “How to paint your own Vermeer- A Painter’s History of Art”,
George Deem,Thames & Hudson, 2004

“ Where Vermeer’s figures disappear,
I appear”
George Deem

George Deem (1932-2008) lovingly re-imagined and re-organized masterworks
of Vermeer and other masters into entirely new paintings.

 

 

 

George Deem transformeert Vermeer-schilderijen in open, lege ruimtes
door figuren, meubels en achtergrond-schilderijen uit het origineleVermeer-schilderij weg te schilderen. Hierdoor ontstaan nieuwe composities, die ons vanuit een andere invalshoek naar Vermeer laten kijken. Het blijkt dat zelfs een “Vermeer stripped bare” moeiteloos overeind blijft en een interessant
beeld oplevert. Dat elk afzonderlijk beeldelement in een Vermeer, de tegelvloer,de glas-in-lood ramen, de stoelen, een eigen schoonheid in zichzelf heeft.
Vermeer schilderde vaak dezelfde kamer,…..maar wat voor een kamer !

Bron: website george deem