Maandelijks archief: september 2019

Maartje Roos – Geënsceneerde Fotografie naar Gerard Ter Borch

Gezien op woensdag 18 september 2019 in Kunstruimte Het Langhuis
in Zwolle: fotokunstwerk “Ter Borch Untitled”, hedendaagse
geënsceneerde fotografie van fotografe Maartje Roos, geïnspireerd
op de interieurschilderijen van Gerard Ter Borch, een tijdgenoot
van Johannes Vermeer.

“I don’t take pictures,
I create images”
Maartje Roos

“Terug naar de Toekomst”: steeds meer hedendaagse kunstenaars gaan
een dialoog aan met de meesters uit het verleden. In een steeds sneller
veranderende tijd ontstaat vanzelf een behoefte aan vaste waarden en
ijkpunten. Aan diepgang en kwaliteit. Aan liefdesbrieven in plaats van
vluchtige appjes en mailtjes.

In het fotokunstwerk “Ter Borch Untitled” met een brieflezende vrouw
laat fotografe Maartje Roos zich inspireren door de schilderijen van
de 17e eeuwse meester Gerard Ter Borch.

Zij ging hiervoor op zoek naar mooie locaties in Zwolle waarin ze
terug zou kunnen gaan naar de 17e eeuw. Het Vrouwenhuis speelt een
belangrijke rol als locatie maar ook de Sassenpoort en het Stadhuis
zijn op verschillende manieren ingezet. De Zwolse Jeroen van Doornik
(nachtburgemeester) en Maritte Leystra vervullen samen met de kleine
Welsh Springer Tessa, de daadwerkelijke rollen in het fotokunstwerk.

Ze gebruikt het medium fotografie om haar verhaal in één beeld te
kunnen vertellen. Ze schildert met fotografie. Net zoals een kunst-
schilder bij het schilderen zich aan de waarneming kan houden maar
ook de mogelijkheid heeft om naar eigen inzicht belangrijke elementen
voor de betekenis of compositie van het schilderij toe te voegen of
weg te laten.

Zo’n fotokunstbeeld begint met een schets in haar hoofd. Die gedachte
zet ze om in beeld. Ze fotografeert haar beelden niet in één keer,
maar voegt haar beelden via digitale beeldbewerking samen met in
diverse fotoshoots verzameld beeldmateriaal. Daarbij doet ze alles
zelf: locatie, modellen, kleding, belichten, fotograferen en bewerken.
Dit zijn work-in-progress foto’s op locatie tijdens het uitlichten van
de scene en de visagie/styling van het kostuummodel.

Andere werken van Maartje zijn “Wonder of Woman Living room” en
“Margaretha Geertruida Zelle/Leeuwarden Lonkt”, dat een knipoog naar
danseressen van Degas lijkt te zijn. Interieurscenes met jonge vrouwen
mooi in het licht gezet bij een raam.

Maartje Roos gebruikt de genrestukken van Gerard Ter Borch als
inspiratiebron. Op deze genrestukken zijn mensen in hun dagelijkse
omgeving te zien, die in onderlinge, soms in een mysterieuze of
amoureuze verhouding tot elkaar staan.

Ter Borch observeert stemmingen en relaties. “Met een brief, een glas
wijn, een starende blik, wellicht de symboliek van de gebruikte
kleuren hint Ter Borch naar persoonlijke situaties en karaktertrekken,
maar het hele verhaal wordt nooit verteld. Alsof hij wil zeggen:
Zo is het leven, het laat vragen open, relaties komen en gaan.”
(Arthur Wheelock, conservator National Gallery of Art in Washington).
De fijne glanzende (satijnen) stofuitdrukking van de jurken van de
dames in zijn werk verschafte hem blijvende roem. Vaak fungeerde
Gesina, zijn halfzusje, als model. Zoals in de “Galante Conversatie”,
ook wel bekend als “De Vaderlijke Vermaning”, Rijksmuseum Amsterdam.

Vermeer en Ter Borch. Ter Borch is briljant in het schilderen van
figuren, maar niet zo sterk in het overtuigend in de ruimte van het
interieur zetten van zijn figuren. Daarin streeft Vermeer
in mijn ogen Ter Borch voorbij. Zoals in de Staande Clavecimbel-
speelster in Londen.

Voor mij persoonlijk inspireert de fotokunst van Maartje Roos mij in
mijn eigen streven om fotokunstwerken te maken geïnspireerd op de
schilderijen van Johannes Vermeer; om mijn eigen “Vermeers” te creëren.
Zoals dit fotowerk van mijn eigen hand uit 2012;
locatie Landhuis Oud Amelisweerd, model: Merel van den Nieuwenhof.

Voor meer informatie en ander werk van fotografe Maartje Roos verwijs
ik graag naar haar website:
www.roosphotography.nl

Op YouTube is deze video te zien waarin Maartje Roos haar werkwijze
uitlegt:

“Gedroomd Land” – Vermeer in Kasteel Rosendael

Gezien op 25 augustus 2019 in en bij kasteel Rosendael bij Arnhem:
theatervoorstelling “Gedroomd Land” van Muziektheater De Plaats
uit Arnhem met persoonlijke associaties met de Dame en Dienstbode-
schilderijen van Johannes Vermeer.

“To know your ruling passion,
examine your castles in the air”
Richard Whately

In de “Brief-schilderijen” van Vermeer komt regelmatig het
motief van de Dame en Dienstbode terug. Zoals in de prachtige
Lady Writing a Letter with Her Maid uit Dublin.

Of de Liefdesbrief uit het Rijksmuseum in Amsterdam en de
Mistress and Maid uit de Frick Collection in New York.

Één element keert steeds terug bij Vermeer: “een jonge vrouw mooi
in het licht gezet bij het raam”.
Het licht bij Vermeer is dan ook altijd natuurlijk daglicht.

In de drie theatervoorstellingen van “Gedroomd Land” van Muziek-
theater De Plaats in Kasteel Rosendael in Arnhem kreeg ik als
Vermeer-liefhebber bij twee voorstellingen sterke vrije associaties
met de scenes uit deze schilderijen van Vermeer.

“Julia’s Droom”, is een monoloog van een dienstmeisje in het
licht bij het raam van een van de stijlkamers in kasteel Rosendael,
dat zo weggelopen zou kunnen zijn uit een schilderij van Vermeer.
De actrice is Fenna Schoren. De foto is van fotografe Babette
Meijers.

Julia’s Droom

“Julia heeft afgesproken met Romijn maar hij is er niet.
Steeds opnieuw verzint ze dat ze strijkkarweitjes heeft
om hem te zien. Want de liefde tussen haar en Romijn
is menens. Maar Romijn is de zoon van de meneer en
mevrouw van het landgoed waar Julia werkt. Een jongen
van hier met een meisje van daar, dat is toch uit den boze ?”

Het dans-duet “Je Gelijke Zijn” speelt zich af in de buitenlucht,
in een statige bomenlaan in het park bij kasteel Rosendael en
draait om een “Dame en Dienstbode”, een motief zo typisch voor
Vermeer. De dansers zijn Inbal Abir en Yuliya Globa van de
groep de Arnhemse Meisjes. De foto’s zijn van De Gelderlander.

Je Gelijke Zijn

“Midden in een lange laan van bomen staat een lange tafel.
Hier zit de vrouw des huizes. Ze eet alleen. Van een prachtig
servies en met een prachtig orkest op de achtergrond. Een
keurig dienstmeisje bedient haar. Er ontstaat een dans waarbij
we het verlangen zien om even de statusverschillen te vergeten.
De vrouw des huizes wil best eens samen eten, maar dat past
niet. De bediende wil wel eens bediend worden maar dat is een
onmogelijk verlangen…. of toch niet ?”

De Plaats is een muziektheatergezelschap uit Arnhem, dat werkt
met professionals en amateurs.

Voor meer informatie: www.theaterdeplaats.nl


Op YouTube is deze trailer te zien van de voorstelling
“Gedroomd Land” van Muziektheater De Plaats uit Arnhem in
het kader van het LandGOEDfestival 2019: