“Behind the perfection of a man’s style,
must lie the passion of a man’s soul”
Oscar Wilde
Vermeer schilderde een klein oeuvre van 35 schilderijen, waarin hij
stilistisch zijn tijd ver vooruit zou blijken te zijn. Je kunt in zijn
schilderijen een verscheidenheid van stijlkenmerken aanwijzen, die al
een vooraankondiging lijken te zijn van schilderstijlen die zich pas twee,
drie eeuwen later zouden aandienen in de werken van moderne meesters als
Jackson Pollock, Piet Mondriaan, Mark Rothko, de Impressionisten en de
Daguerrotypie-fotografie.
De rijkdom van de zuiver picturale middelen in de schilderijen
van Vermeer blijft ook in de tijd van digitale fotografie en photoshop een
niet aflatende bron van inspiratie voor hedendaagse fotografen, cineasten en
kunstschilders. Zoals modekoning Yves Saint-Laurent het treffend verwoordde:
“Fashions fade, Style endures”.
De marmering van het clavecimbel in Vermeer’s Lady seated at a Virginal
uit Londen is in een verrassend losse en vrije stijl, waarin de verf
zelf het werk lijkt te doen, als in de “Dripping Paintings” van Jackson
Pollock.
De rechtlijnige geometrie van het zwarte lijstwerk van het clavecimbel en
de spiegel in de Londense Music Lesson van Vermeer doet denken
aan de strakke, abstracte composities van Piet Mondriaan
Vermeer schildert met name in zijn vroege werk – waaronder het Gezicht
op Delft – met een impressionistisch aandoend pointillisme; lichtstippen die
zijn licht een sprankelende levendigheid geven, die je ook bij de grote
Impressionisten als Monet en Seurat terugziet. Of bij Theo van Rysselberghe.
De vage contouren in de wolkenlucht van het Gezicht op Delft hebben
dezelfde werking als de zachte contouren van de colour fields van
de Amerikaanse abstract expressionist Mark Rothko
De out of focus-effecten in sommige Vermeers doen denken aan vroege
vormen van fotografie als de Daguerrotypie, bv. in de leeuwenkopjes
in de Girl with a Red Hat in Washington. Bij het onscherp instellen van de
lens van de camera lossen de vormen op in abstracte lichtvlekken.